Edukacja włączająca jest otwieraniem się szkół ogólnodostępnych na przyjmowanie i kształcenie wszystkich dzieci razem, niezależnie od doświadczanych przez nie trudności, zdolności i różnic. Każdy uczeń w szkole powinien mieć stworzone warunki do osiągania sukcesów na miarę swoich możliwości.

W praktyce oznacza to, że dzieci i młodzież przychodząca do szkoły, mimo posiadania pewnych ograniczeń, które odróżniają je od innych (np. niedostosowanie społeczne, niepełnosprawność, nieumiejętność posługiwania się biegle obowiązującym w szkole językiem, pochodzące z rodzin dysfunkcyjnych) ma szansę uczyć się w szkole uwzględniającej ich szczególne potrzeby i na nie przygotowaną, przewidującą takie trudności i wyzwania.

Edukacja włączająca jest okazją do uczenia się przez nas wszystkich normalności, bowiem ludzie z różnymi niepełnosprawnościami są w naszym otoczeniu i warto uczyć się relacji z nimi. Udzielać pomocy, wspierać a nie wyręczać, odczytywać ich potrzeby, tłumaczyć trudniejsze rzeczy, zachęcić do współpracy, współdziałania, zatrzymać się nad innością drugiego. Wzajemne obcowanie jest naturalną sytuacją do uczenia się siebie, lepszego poznania swoich mocnych i słabych stron. Dla nas wszystkich edukacja włączająca jest szansą na wzrastanie w człowieczeństwie.

Cały czas, jako społeczności szkolnej, powinny towarzyszyć nam pytania:
W jakim kierunku zmierzamy?
Co dla nas jest ważne?
Czy chcemy być jedynie sprawnie działającą instytucją uczącą, nastawioną na przekaz wiedzy, wyniki, rankingi, rywalizację?
Czy jako szkoła obejmujemy naszą troską każde dziecko, jego godność, wartość, niepowtarzalność?
Czy wspieramy jego rozwój, troszczymy się o relacje i emocje pomiędzy wszystkimi uczestnikami procesu kształcenia i wychowania: nauczycielami, uczniami, rodzicami i całym środowiskiem?
Czy tworzymy w szkole środowisko przyjazne dla rozwoju jej uczniów, w którym różne dzieci o różnym potencjale, w różnych dziedzinach znajdą dla siebie ofertę, chociażby w formie zajęć pozalekcyjnych?
Czy budujemy wspólnotę szkolną opartą o wartości, w której największą z nich jest każda, niepowtarzalna osoba?

Naszym wspólnym zadaniem jest troska o to, by edukacja była rzeczywiście dla wszystkich, a jednocześnie dla każdego z osobna i żeby każde dziecko w naszej szkole mogło otrzymać odpowiadającą jego potrzebom ofertę, uwzględniającą zarówno jego szczególne uzdolnienia, jak i pojawiające się trudności.

Szkoła dobra dla dzieci ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi jest lepszą szkołą dla wszystkich.

Opracowanie na podstawie materiałów pokonferencyjnych Edukacja włączająca w szkołach i placówkach systemu oświaty Ośrodka Rozwoju Edukacji.